Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân. Mà tháng
giêng là tháng đầu của mùa xuân, người ta càng trìu mến, không có gì lạ hết. Ai
bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai
cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con, ai cấm được cô gái còn son nhớ
chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân.
Ới ời người em gái xoã tóc bên cửa sổ! Em yêu mùa
xuân có phải vì nghe thấy rạo rực nhựa sống trong cành mai, gốc đào, chồi mận ở
ngoài vườn? Chàng trai kia yêu mùa xuân, phải chăng là tại lúc đôi mùa giao tiễn
nhau, chàng tưởng như nghe thấy đồi núi chuyển mình, sông hồ rung động trong cuộc
đổi thay thường xuyên của cuộc đời? Mà thiếu phụ ở chân trời góc biển yêu mùa
xuân có phải vì đấy là mùa xanh lên hy vọng được trở về nơi bến đợi sông chờ để
ngâm lại khúc bạc đầu với người ra đi chưa biết ngày nào trở lại?
Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng, ước mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân không phải là vì thế.
Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của
Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong
đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xăm có câu hát huê
tình của cô gái đẹp như thơ mộng ...
Người yêu cảnh, vào những lúc trời đất mang mang như
vậy, khoác một cái áo lông, ngậm một cái áo lông, ngậm một ống điếu, mở cửa đi
ra ngoài tự nhiên thấy một cái thú giang hồ êm ái như nhung và không cần uống
rượu mạnh cũng nghe như lòng mình say sưa một cái gì đó - có lẽ là sự sống!
Anh có thể đạp cỏ trên Hồ Gươm, đợi đến sâm sẩm tối
ra ngồi ở Thuỷ Tạ nhìn các cô gái đẹp như tiên mặc áo nhung, áo len trăm mầu
ngàn sắc, in bóng hình xuống đáy nước lung linh; anh có thể vào một nhà hát thưởng
vài khẩu trống, "mở quả mứt" phong bao cho các chị em, rồi uống với mỗi
em một ly rượu "lấy may"; anh có thể đi vào một ngôi chùa khói nhang
nghi ngút, đưa mắt nhìn xem có cô nào thực xinh thì quỳ nganh xuống bênh cạnh cầu
Trời khấn Phật cho cô càng ngày càng đẹp và trong năm lấy được một người chồng
xứng ý như ... anh vậy.
Ấy đấy, cái mùa xuân thần thánh của tôi nó làm cho
người ta muốn phát điên lên như thế đấy. Ngồi yên không chịu được. Nhựa sống ở
trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lộc của loài nai, như mầm nôn
của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành những cái là nhỏ tí
ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh.
Cùng với mùa xuân trở lại, tim người ta dường như
cũng trẻ hơn ra, và đập mạnh hơn trong những ngày đông tháng giá. Lúc ấy, đường
sá không còn lầy lội nữa, mà cái rét ngọt ngào chứ không còn tê buốt căm căm nữa.
(Trích Tháng
giêng, Mơ về trăng non rét ngọt, Vũ Bằng, Thương nhớ mười hai, NXB Nhã Nam và Hội nhà văn, tr. 5-7)